شبکه‌های اجتماعی
یک شبکه‌ی اجتماعی یک ساختار اجتماعی است که از گره‌هایی(که عموما فردی یا سازمانی هستند) تشکیل شده است که توسط یک یا چند نوع خاص از وابستگی به هم متصل اند ، برای مثال : قیمت‌ها ، الهامات ، ایده‌ها و تبادلات مالی ، دوست‌ها ، خویشاوندی ، تجارت ، لینک‌های وب ، سرایت بیماری‌ها ( اپیدمولوژی ) یا مسیرهای هواپیمایی. ساختارهای حاصل اغلب بسیار پیچیده هستند. تحلیل شبکه‌های اجتماعی روابط اجتماعی را با اصطلاحات گره و رشته می‌نگرد. گره‌ها بازیگران فردی درون شبکه‌ها هستند و رشته‌ها روابط میان این بازیگران هستند. انواع زیادی از رشته‌ها می‌تواند میان گره‌ها وجود داشته باشد . تحقیق در تعدادی از زمینه‌های آکادمیک نشان داده است که شبکه‌های اجتماعی در بسیاری از سطوح به کار گرفته می‌شوند از خانواده‌ها گرفته تا ملت‌ها و نقش مهمی در تعیین راه حل مسائل ، اداره کردن تشکیلات و میزان موفقیت افراد در رسیدن به اهدافشان ایفا می‌کند.
در ساده ترین شکل یک شبکه ی اجتماعی نگاشتی از تمام رشته‌های مربوط ، میان گره‌های مورد مطالعه است . شبکه ی اجتماعی هم چنین می‌تواند برای تشخیص موقعیت اجتماعی هر یک از بازیگران مورد استفاده قرار گیرد. این مفاهیم غالبا در یک نمودار شبکه ی اجتماعی نشان داده می‌شوند که درآن گره‌ها ، نقطه‌ها هستند و رشته‌ها ، خط‌ها هستند.
محتویات
آنالیز شبکه‌های اجتماعی
آنالیز شبکه‌های اجتماعی(مرتبط با نظریه شبکه‌ها) به عنوان یک تکنیک کلیدی در جامعه شناسی، انسان شناسی، جغرافیا، روانشناسی اجتماعی، علوم ارتباطات، علوم اطلاعات، مطالعات سازمانی، اقتصاد و زیست شناسی مدرن همانند یک موضوع محبوب در زمینه ی تفکر ومطالعه پدیدار شده است.
بالغ بر یک قرن است که مردم ، شبکه ی اجتماعی مجازی را برای اشاره‌های ضمنی به مجموعه روابط پیچیده میان افراد درسیستم‌های اجتماعی در تمامی مقیاس‌ها از روابط بین فردی گرفته تا بین المللی مورد استفاده قرار می‌دهند. در سال 1945 J. A. Barnes برای نخستین بار از اصطلاح قاعده مند برای مشخص کردن الگوهایی از رشته‌ها استفاده کرد که مفاهیم را مشخص می‌کنند و به صورت رایج توسط عموم و دانشمندان علوم اجتماعی مورد استفاده قرار می‌گیرد : گروه‌های محدود ( مانند: قبایل و خانواده‌ها) و طبقات اجتماعی(مانند: جنسیّت و قومیت ) . دانشورانی چون : S.D. Berkowitz, Stephen Borgatti, Ronald Burt, Linton Freeman, Mark Granovetter, Peter Marsden, Nicholas Mullins, Anatol Rapoport, Stanley Wasserman, Barry Wellman, and Harrison White کاربرد شبکه‌های اجتماعی را به تفصیل بیان کرده اند.
آنالیز شبکه‌های اجتماعی از طریق احکام نظری و روش‌ها و تحقیق‌های مربوط به آن از یک صنعت ضمنی به معبری تحلیلی برای پارادایم‌ها تغییر یافته است . براهین تحلیلی از کل گرفته تا جزء ؛ از ساختار گرفته تا روابط و افراد ، از اخلاق گرفته تا رفتار همگی شبکه‌های سراسری را مورد بررسی قرار می‌دهند که در آنها ، همه ی رشته‌ها شامل روابط ویژه ای در میان جمعیت ِ تعریف شده اند و یا شبکه‌های فردی را مورد بررسی قرار می‌دهند که شامل رشته‌ها یی است که افراد مشخصی آنها را دارند از قبیل انجمن‌های خصوصی.
گرایش‌های تحلیلی متعددی آنالیز شبکه‌های اجتماعی را تمیز می‌دهند: هیچ فرضی وجود ندارد که گروه‌ها ، بلوک‌های بنا کننده ی اجتماع هستند این معبر برای مطالعه ی سیستم‌های اجتماعی با محدودیت کمتر باز است از اجتماعات غیر محلی گرفته تا لینک‌های درون وب سایت‌ها.
آنالیز شبکه‌های اجتماعی علاوه بر سروکارداشتن با اشخاص ( افراد ، سازمان‌ها ، ایالات ) به عنوان واحد‌های گسسته ی تحلیل ، برروی چگونگی ساختار رشته‌ها که اشخاص و روابط میان آنها را تحت تاثیر قرار می‌دهد نیز تمرکز می‌کند .
برخلاف تحلیل‌هایی که بر این فرض استوارند که هنجارهای اجتماعی تعیین کننده ی رفتارها هستند ، آنالیز شبکه‌های اجتماعی به بررسی وسعت تاثیرگذاری ساختار و ترکیب رشته‌ها بر هنجار‌ها می‌پردازد.
شکل یک شبکه ی اجتماعی به تعیین میزان سودمندی شبکه برای افراد آن شبکه کمک می‌کند. به طور جزئی شبکه‌های محکم برای اعضایشان نسبت به شبکه‌هایی که تعداد زیادی اتصالات ضعیف برای افراد خارج از شبکه ی اصلی دارند ، کمتر مفید واقع می‌شوند. بیشتر شبکه‌های باز با اتصالات اجتماعی و رشته‌های ضعیف ، شانس بیشتری برای دسترسی به ایده‌ها و دست آوردهای جدید نسبت به شبکه‌های بسته با رشته‌های طویل فراهم می‌آورد . به بیان دیگر گروهی از دوستان که تنها دارای ارتباط با یکدیگر هستند ، اطلاعات و دست آوردهای یکسانی را به اشتراک می‌گذارند. اما گروهی از افراد که دارای ارتباط با بخش‌های اجتماعی دیگر هستند شانس بیشتری برای دسترسی به محدوده ی وسیعتری از اطلاعات دارند. افراد برای دستیابی به موفقیت بهتر است که با شبکه‌های گوناگونی ارتباط داشته باشند تا اینکه ارتباطات زیادی درون یک شبکه داشته باشند. به طور مشابه افراد می‌توانند تأثیرگذاری و ایفای نقش به عنوان واسطه در برقراری ارتباط بین دو شبکه که به هم متصل نیستند را تمرین کنند.(این کار پر کردن سوراخ‌های ساختاری نامیده می‌شود.)
آنالیز شبکه‌های اجتماعی چشم انداز متناوبی را ایجاد می‌کند که در آن خواص افراد نسبت به ارتباطات و رشته‌های میان آنها در شبکه از اهمیت کمتری برخوردار است . این معبر ایجاد شده است تا برای توضیح بسیاری از پدیده‌های جهان واقعی مفید واقع شود، اما مجال کمتری برای نمایندگی‌های فردی باقی می‌گذارد تا توانمندی‌های فردیشان روی موفقیت تأثیرگذار باشد زیرا بخش زیادی از این توانمندی‌ها درون ساختار شبکه باقی می‌ماند.
شبکه‌های اجتماعی برای بررسی چگونگی تأثیرات متقابل میان تشکیلات ، توصیف بسیاری از اتصالات غیررسمی که مجریان را به یکدیگر متصل می‌کند ، نیز مورد استفاده قرار گرفته است و در این زمینه‌ها نیز به خوبی برقراری ارتباطات فردی میان کارمندان در سازمان‌های مختلف عمل می‌کند. شبکه‌های اجتماعی نقش کلیدی در موفقیت‌های تجاری و پیشرفتهای کاری ایفا می‌کنند. شبکه‌ها راههایی را برای شرکت‌ها فراهم می‌کند که اطلاعات جمع آوری کنند، از رقابت بپرهیزند و حتی برای تنظیم قیمت‌ها و سیاست‌ها با هم تبانی کنند. .
آشنایی با شبکه‌های اجتماعی اینترنتی
فضای مجازی مجال شكل‌گیری اجتماعات جدید از كاربران را فراهم می‌كند. از زمان تونیس (Tonnies) و تلاش او برای تعریف دو گونه تجمع انسانی یعنی "اجتماع" در مقابل "جامعه" (گزلشافت و گمنشافت) به بعد همه متفكران علوم اجتماعی و فرهنگی "رو در رو بودن"، "محدودیت تعداد"، و "ابتناء بر روابط عاطفی و نه روابط عقلانی را از خصائص بنیانی "اجتماع" عنوان كرده‌اند.
هر چند روابط كاربران فضای مجازی رابطه‌ای با واسطه است و نه رو در رو، بسیاری از مطالعه كنندگان اینترنت تمایل دارند از اصطلاح "اجتماع" برای اشاره به جمع كاربران استفاده كنند.
در این میان تلاش‌های متعددی در حال انجام است تا حوزه و دامنه معنایی كاربردهای جدید این اصطلاح را برای اشاره به تجمعات كاربران فضای مجازی، روشن سازد. ازجمله می‌توان به تلاش‌های خانم شلینی ونچرلی اشاره كرد.
نظرات ونچرلی در سایت USINFO ارائه شده است. او به شبكه‌ها و سازمان‌های رسمی كه به سامان بخشیدن به روابط و مقررات ارتباطاتی در فضای مجازی اشتغال دارند می‌پردازد و در ادامه به موضوع اجتماعات كاربران و خصوصیت‌های آنها اشاره می‌كند.
شبکه‌های اجتماعی برپایه اینترنت از قبیل facebook.com و myspace.com در بین جوانان آمریکایی محبوبیت به سزایی کسب کرده‌اند. این شبکه‌های اجتماعی درعین حال که فضاهایی هستند که درآنها افراد دوستان جدیدی پیدا می‌کنند و یا دوستان قدیمی خود را در جریان تغییرات زندگی شان قرار می‌دهند، مكان‌هایی برای تبادل نظر هستند که در آنها جوانان عقاید و نظرات خود را با هم به اشتراک می‌گذارند.
این قابلیت که یک جوان بتواند با امثال خود در کشورهای دیگر جهان ارتباط برقرار كند باعث می‌شود تا این شبکه‌ها به مکانی تبدیل شوند که در آنها ایده‌های جدید معرفی می‌شوند و مورد بحث قرار می‌گیرند.
شبكه‌های اجتماعی اینترنتی در دنیا
استفاده از خدمات شبكه‌های اجتماعی، روزبهروز محبوبیت بیشتری پیدا می‌كند. هم‌اكنون سایت‌های شبكه‌های اجتماعی، بعد از پرتال‌‌های بزرگی مثل یاهو یا ام‌اس‌ان موتورهای جستجو مثل گوگل، تبدیل به پراستفاده‌ترین خدمت اینترنتی شده‌اند.
خیلی از نهادهای مختلف جهانی و اینترنتی با اهداف گوناگون كه مهم‌ترین آنها تجاری و تبلیغاتی است، دست به‌راه‌اندازی شبكه‌های اجتماعی زده یا درصدد خرید سهام مهم‌ترین شبكه‌های اجتماعی دنیا هستند؛ مثل رقابت اخیر گوگل و مایكروسافت برسر سایت مای‌اسپیس و فیس‌بوك.
در رقابت مای‌اسپیس، پركاربرترین سایت شبكه اجتماعی دنیا گوگل و در رقابت برسر فیس‌بوك، مایكروسافت برنده‌شد. ضمن اینكه یاهو هم بعد از راه‌اندازی نه‌چندان موفق «360درجه»، به دنبال راه‌اندازی یك شبكه اجتماعی دیگر به‌اسم «مش» است .
ناسا هم برای جذب جوانان علاقمند به موضوعات هوافضا، یک شبکه اجتماعی را بر پایه استانداردهای نسل آینده وب و تنظیمات سایت خود راه اندازی کرد.
این شبکه اجتماعی جدید که مای ناسا نام دارد، بخش‌های بسیار پیشرفتهای دارد که کاربران می‌توانند از طریق آنها تصاویر و تفکرات خود را درباره موضوعات فضایی با سایر کاربران به‌اشتراک بگذارند. مای ناسا یک نمونه بسیار اصلی از شبكه‌های اجتماعی است و یک محیط مجازی را می‌سازد که در آن کاربران می‌توانند تمام موضوعات و مقولات مورد نظر و شخصی خود را جمع‌آوری کنند.
کاربران می‌توانند در این شبکه اجتماعی جدید برای خود وبلاگ درست کنند و از وبلاگ‌هایی نظیر وبلاگ یکی از مدیران ناسا که روایت بسیار شگفت‌انگیزی را از ماموریت‌های فضایی خود نقل کرده‌است، استفاده کنند.
شبكه‌های اجتماعی، به‌خصوص آن‌هایی كه كاربردهای معمولی و غیرتجاری دارند، مكان‌هایی در دنیای مجازی هستند كه مردم خود را به‌طور خلاصه معرفی می‌كنند و امكان برقراری ارتباط بین خود و همفكرانشان را در زمینه‌های مختلف مورد علاقه فراهم می‌كنند. البته در بعضی از این موارد مثل مای‌ناسا سمت و سوی اصلی این علایق (فضا) مشخص است.
به نظر می‌رسد شبكه‌های اجتماعی در اینترنت، در آینده بیش از این هم اهمیت پیدا می‌كند. این شبكه‌ها هم‌اكنون هم روزبهروز محبوب‌تر می‌شوند. با شبكه‌های اجتماعی، دیگر افراد برای پیداكردن همفكران خود در موارد گوناگون تنها نیستند؛ یك دوست آرژانتینی برای تحلیل بازی‌های بوكاجونیورز، یك دوستسوئدی برای صحبت در مورد فناوری اطلاعات، یك دوست فرانسوی برای صحبت در مورد فیلم‌های سینمای مستقل یا یك دوست مصری برای بحث در مورد مسائل خاورمیانه.
مسلما در دنیای حقیقى هیچ‌گاه افراد علاقه‌مند، موضوعات موردعلاقه خود را به این گستردگى نمى‌یافتند. این دلیل و شاید دلایل مشابه این، سرویس‌های شبكه‌های اجتماعی را به یكی از مهم‌ترین اركان اینترنت در دو، سه سال اخیر تبدیل كرده‌است.
شبكه‌های اجتماعی اینترنتی در ایران
حدود 4 سال پیش بود كه مفهوم شبكه‌های اجتماعی به‌طور گسترده با حضور اوركات در میان كاربران ایرانی رواج پیدا كرد و در مدت كوتاهی آن‌قدر سریع رشد كرد كه پس از برزیل و آمریكا، ایران سومین كشور حاضر در اوركات شد.
اما درهمان زمان شایعاتی هم رواج پیدا كرد كه نسبت به عضویت در این انجمن هشدار دادند. می‌گفتند كه گوگل (گرداننده اوركات) از این طریق به اطلاعات شخصى، علایق و نظرات و ارتباطات خصوصى افراد دست پیدا مى‌كند و ممكن است این كار باعث ازبین‌رفتن امنیت شخصى افراد شود.
چندی پیش دادگاهی در برزیل، از گوگل تقاضای اجرای محدودیت‌هایی در سرویس اوركات كرد تا گروه‌های نژادپرستانه از اوركات حذف شوند. البته گوگل از اجرای این تقاضا سرباز زده است.
گوگل اعلام كرده چون سرورهای گوگل كه مرتبط با اوركات هستند، در آمریكا قرار دارند، كلیه امور مربوط به آن مطابق قوانین آمریكا بوده و نمی‌توان قوانین برزیل یا سایر دولت‌ها را در آن دخیل كرد اما گروه‌های خاصی را كه بر خلاف قوانین داخلی اوركات بوده‌اند، شناسایی و بسته است.
هرچند كه یاهو 360 هنوز مورد استفاده قرارمی‌گیرد، اما كاربران ایرانی به سراغ سایت‌های شبكه‌های اجتماعی كمتر معروف و حتی شبكه‌های اجتماعی ایرانی می‌روند.
با نگاهی به تعداد كاربران 24 شبكه اجتماعی پرطرفدار دنیا (جدول)، به آسانی می‌شود میزان تاثیرگذاری این شبكه‌ها را درك كرد. این شبكه‌ها مجموعاً بیش از یك میلیارد كاربر دارند و اگرچه تعامل زیادی بین كاربران آنها هست، اما به‌هرحال رقم فوق‌العاده‌ای است.
فهرست پركاربرترین شبكه‌های اجتماعی با بیش از 10 میلیون كاربر تا دسامبر 2007
| نام | موضوع | کاربر |
|---|---|---|
| My Space | عمومی- آمریكای شمالی | 290،000،000 |
| Face Book | عمومی-آمریكای شمالی | 74،000،000 |
| Orkut | عمومی | 67،000،000 |
| HI5 | عمومی | 50،000،000 |
| Windows Live Space | عمومی / وبلاگ مایكروسافت | 40،000،000 |
| Classmates | همكلاسی‌های قدیمی | 40،000،000 |
| bebo | عمومی / كشورهای مشترك‌المنافع انگلیس | 40،000،000 |
| Xanga | عمومی و وبلاگ | 40،000،000 |
| Flixster | فیلم‌های سینمایی | 36،000،000 |
| Tagged | عمومی | 30،000،000 |
| Netlog | عمومی | 28،000،000 |
| Reunion | دوستان قدیمی و خانواده | 28،000،000 |
| Broadcaster | اشتراك‌گذاری كلیپ | 26،000،000 |
| Friendster | عمومی | 26،000،000 |
| Cyworld | عمومی / كره‌ای‌ها | 21،000،000 |
| Friends Reunited | دوستان قدیمی | 19،000،000 |
| تجارت | 16،000،000 | |
| Black Planet | عمومی / سیاهان | 16،000،000 |
| imeem | موسیقی، عكس، ویدیو | 16،000،000 |
| Plaxo | تجارت | 15،000،000 |
| Last.fm | موسیقی و كلیپ | 15،000،000 |
| Fotolog | عكاسی | 13،000،000 |
| LiveJournal | وبلاگ | 13،000،000 |
| badoo | عمومی / اروپا | 12،000،000 |
«یاهو 360درجه» با تنها 4،700،000 كاربر، در بین شبكه‌های با كاربران بالای 10میلیون دیده نمی‌شود.
آدرس‌های برخی شبکه‌های اجتماعی اینترنتی
در اینجا نشانی بعضی از سایت‌هایی که در زمینه ترکیب و ارتقاء ارتباطات اجتماعی موجود و همچنین تشکیل گروه‌های اجتماعی جدید هستند را مشاهده می‌كنید. این سایت‌ها از جمله شبكه‌هایی هستند که با سرعت در اینترنت در حال رشد بوده و نشان دهنده پدیده ای غیر معمول به نام اعتبار روز افزون اجتماعی هستند.
myspace یک گروه اینترنتی است که در آن شما می‌توانید با دیگر دوستان رفقای خود آشنا شده و در عین حال فضایی اختصاصی را در اختیارتان قرار می‌دهد تا در آن عکسها، ژورنال‌ها و سلایق خود را با شبکه ای در حال گسترش از رفقای مشترک خود به اشتراک بگذارید.
facebook فهرست راهنمای اجتماعی که به افراد اجازه می‌دهد تا اطلاعات خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. این آدرس همچنین به افراد کمک می‌کند تا به آن بخش از اطلاعات که بیشترین ارتباط با فرد را داراست، دسترسی داشته باشند.
در سایت craigslist شما می‌توانید به مواردی از قبیل؛ بازارها، طبقه‌بندی انجمن‌های محلی، كاریابی، مسكن، لوازم و خدمات، آگهی، فعالیت‌های اجتماعی، دوستیابی، مشاوره و اطلاعات اجتماعی و بسیاری از اطلاعات دیگر را بدست آورید.
wikipedia بزرگترین دایره المعارف مرجع در اینترنت است، ویكی پدیا دایره المعارف رایگان و بصورت اشتراکی توسط مردم سرتاسر جهان نوشته می‌شود.
dailykos فضای اینترنتی آزادی خواهانه جهت تفسیرهای سیاسی و به تحرک وا داشتن آراء و عقاید و townhall فضای اینترنتی محافظه کارانه جهت تفسیرهای سیاسی و به تحرک وا داشتن آراء و عقاید است.
سایت ourstory نیز این امکان را فراهم می‌سازد تا افراد بتوانند داستان‌ها و خاطرات خود را نگهداری و با هم به اشتراک بگذارند و همچنین روابط بین خود را از راه یادآوری، نوشتن و به اشتراک گذاشتن خاطرات مهم، توسعه دهند.
 استفاده از مطالب دانشنامه جوملا فارسی - مامبو فارسی با ذکر منبع ( دانشنامه جوملا فارسی ) و لینک مستقیم به http://docs.joomlafarsi.com بلامانع است.
|
