شبکه‌های اجتماعی
یک شبکه‌ی اجتماعی یک ساختار اجتماعی است که از گره هایی(که عموما فردی یا سازمانی هستند) تشکیل شده است که توسط یک یا چند نوع خاص از وابستگی به هم متصل اند ، برای مثال : قیمت ها ، الهامات ، ایده ها و تبادلات مالی ، دوست ها ، خویشاوندی ، تجارت ، لینک های وب ، سرایت بیماری ها ( اپیدمولوژی ) یا مسیرهای هواپیمایی. ساختارهای حاصل اغلب بسیار پیچیده هستند. تحلیل شبکه های اجتماعی روابط اجتماعی را با اصطلاحات گره و رشته می نگرد. گره ها بازیگران فردی درون شبکه ها هستند و رشته ها روابط میان این بازیگران هستند. انواع زیادی از رشته ها می تواند میان گره ها وجود داشته باشد . تحقیق در تعدادی از زمینه های آکادمیک نشان داده است که شبکه های اجتماعی در بسیاری از سطوح به کار گرفته می شوند از خانواده ها گرفته تا ملت ها و نقش مهمی در تعیین راه حل مسائل ، اداره کردن تشکیلات و میزان موفقیت افراد در رسیدن به اهدافشان ایفا می کند.
در ساده ترین شکل یک شبکه ی اجتماعی نگاشتی از تمام رشته های مربوط ، میان گره های مورد مطالعه است . شبکه ی اجتماعی هم چنین می تواند برای تشخیص موقعیت اجتماعی هر یک از بازیگران مورد استفاده قرار گیرد. این مفاهیم غالبا در یک نمودار شبکه ی اجتماعی نشان داده می شوند که درآن گره ها ، نقطه ها هستند و رشته ها ، خط ها هستند.
محتویات
آنالیز شبکه های اجتماعی
آنالیز شبکه های اجتماعی(مرتبط با نظریه شبکه ها) به عنوان یک تکنیک کلیدی در جامعه شناسی، انسان شناسی، جغرافیا، روانشناسی اجتماعی، علوم ارتباطات، علوم اطلاعات، مطالعات سازمانی، اقتصاد و زیست شناسی مدرن همانند یک موضوع محبوب در زمینه ی تفکر ومطالعه پدیدار شده است.
بالغ بر یک قرن است که مردم ، شبکه ی اجتماعی مجازی را برای اشاره های ضمنی به مجموعه روابط پیچیده میان افراد درسیستم های اجتماعی در تمامی مقیاس ها از روابط بین فردی گرفته تا بین المللی مورد استفاده قرار می دهند. در سال 1945 J. A. Barnes برای نخستین بار از اصطلاح قاعده مند برای مشخص کردن الگوهایی از رشته ها استفاده کرد که مفاهیم را مشخص می کنند و به صورت رایج توسط عموم و دانشمندان علوم اجتماعی مورد استفاده قرار می گیرد : گروه های محدود ( مانند: قبایل و خانواده ها) و طبقات اجتماعی(مانند: جنسیّت و قومیت ) . دانشورانی چون : S.D. Berkowitz, Stephen Borgatti, Ronald Burt, Linton Freeman, Mark Granovetter, Peter Marsden, Nicholas Mullins, Anatol Rapoport, Stanley Wasserman, Barry Wellman, and Harrison White کاربرد شبکه های اجتماعی را به تفصیل بیان کرده اند.
آنالیز شبکه های اجتماعی از طریق احکام نظری و روش ها و تحقیق های مربوط به آن از یک صنعت ضمنی به معبری تحلیلی برای پارادایم ها تغییر یافته است . براهین تحلیلی از کل گرفته تا جزء ؛ از ساختار گرفته تا روابط و افراد ، از اخلاق گرفته تا رفتار همگی شبکه های سراسری را مورد بررسی قرار می دهند که در آن ها ، همه ی رشته ها شامل روابط ویژه ای در میان جمعیت ِ تعریف شده اند و یا شبکه های فردی را مورد بررسی قرار می دهند که شامل رشته ها یی است که افراد مشخصی آن ها را دارند از قبیل انجمن های خصوصی.
گرایش های تحلیلی متعددی آنالیز شبکه های اجتماعی را تمیز می دهند: هیچ فرضی وجود ندارد که گروه ها ، بلوک های بنا کننده ی اجتماع هستند این معبر برای مطالعه ی سیستم های اجتماعی با محدودیت کمتر باز است از اجتماعات غیر محلی گرفته تا لینک های درون وب سایت ها.
آنالیز شبکه های اجتماعی علاوه بر سروکارداشتن با اشخاص ( افراد ، سازمان ها ، ایالات ) به عنوان واحد های گسسته ی تحلیل ، برروی چگونگی ساختار رشته ها که اشخاص و روابط میان آن ها را تحت تاثیر قرار می دهد نیز تمرکز می کند .
برخلاف تحلیل هایی که بر این فرض استوارند که هنجارهای اجتماعی تعیین کننده ی رفتارها هستند ، آنالیز شبکه های اجتماعی به بررسی وسعت تاثیرگذاری ساختار و ترکیب رشته ها بر هنجار ها می پردازد.
شکل یک شبکه ی اجتماعی به تعیین میزان سودمندی شبکه برای افراد آن شبکه کمک می کند. به طور جزئی شبکه های محکم برای اعضایشان نسبت به شبکه هایی که تعداد زیادی اتصالات ضعیف برای افراد خارج از شبکه ی اصلی دارند ، کمتر مفید واقع می شوند. بیشتر شبکه های باز با اتصالات اجتماعی و رشته های ضعیف ، شانس بیشتری برای دسترسی به ایده ها و دست آوردهای جدید نسبت به شبکه های بسته با رشته های طویل فراهم می آورد . به بیان دیگر گروهی از دوستان که تنها دارای ارتباط با یکدیگر هستند ، اطلاعات و دست آوردهای یکسانی را به اشتراک می گذارند. اما گروهی از افراد که دارای ارتباط با بخش های اجتماعی دیگر هستند شانس بیشتری برای دسترسی به محدوده ی وسیعتری از اطلاعات دارند. افراد برای دستیابی به موفقیت بهتر است که با شبکه های گوناگونی ارتباط داشته باشند تا اینکه ارتباطات زیادی درون یک شبکه داشته باشند. به طور مشابه افراد می توانند تأثیرگذاری و ایفای نقش به عنوان واسطه در برقراری ارتباط بین دو شبکه که به هم متصل نیستند را تمرین کنند.(این کار پر کردن سوراخ های ساختاری نامیده می شود.)
آنالیز شبکه های اجتماعی چشم انداز متناوبی را ایجاد می کند که در آن خواص افراد نسبت به ارتباطات و رشته های میان آن ها در شبکه از اهمیت کمتری برخوردار است . این معبر ایجاد شده است تا برای توضیح بسیاری از پدیده های جهان واقعی مفید واقع شود، اما مجال کمتری برای نمایندگی های فردی باقی می گذارد تا توانمندی های فردیشان روی موفقیت تأثیرگذار باشد زیرا بخش زیادی از این توانمندی ها درون ساختار شبکه باقی می ماند.
شبکه های اجتماعی برای بررسی چگونگی تأثیرات متقابل میان تشکیلات ، توصیف بسیاری از اتصالات غیررسمی که مجریان را به یکدیگر متصل می کند ، نیز مورد استفاده قرار گرفته است و در این زمینه ها نیز به خوبی برقراری ارتباطات فردی میان کارمندان در سازمان های مختلف عمل می کند. شبکه های اجتماعی نقش کلیدی در موفقیت های تجاری و پیشرفت های کاری ایفا می کنند. شبکه ها راههایی را برای شرکت ها فراهم می کند که اطلاعات جمع آوری کنند، از رقابت بپرهیزند و حتی برای تنظیم قیمت ها و سیاست ها با هم تبانی کنند. .
آشنايي با شبکه‌های اجتماعی اینترنتی
فضاي مجازي مجال شكل‌گيري اجتماعات جديد از كاربران را فراهم مي‌كند. از زمان تونيس (Tonnies) و تلاش او براي تعريف دو گونه تجمع انساني يعني "اجتماع" در مقابل "جامعه" (گزلشافت و گمنشافت) به بعد همه متفكران علوم اجتماعي و فرهنگي "رو در رو بودن"، "محدوديت تعداد"، و "ابتناء بر روابط عاطفي و نه روابط عقلاني را از خصائص بنياني "اجتماع" عنوان كرده‌اند.
هر چند روابط كاربران فضاي مجازي رابطه‌اي با واسطه است و نه رو در رو، بسياري از مطالعه كنندگان اينترنت تمايل دارند از اصطلاح "اجتماع" براي اشاره به جمع كاربران استفاده كنند.
در اين ميان تلاش‌هاي متعددي در حال انجام است تا حوزه و دامنه معنايي كاربردهاي جديد اين اصطلاح را براي اشاره به تجمعات كاربران فضاي مجازي، روشن سازد. ازجمله مي‌توان به تلاش‌هاي خانم شلینی ونچرلی اشاره كرد.
نظرات ونچرلي در سايت USINFO ارائه شده است. او به شبكه‌ها و سازمان‌هاي رسمي كه به سامان بخشيدن به روابط و مقررات ارتباطاتي در فضاي مجازي اشتغال دارند مي‌پردازد و در ادامه به موضوع اجتماعات كاربران و خصوصيت هاي آنها اشاره مي‌كند.
شبکه های اجتماعی برپایه اینترنت از قبیل facebook.com و myspace.com در بین جوانان آمریکایی محبوبیت به سزایی کسب کرده‌اند. این شبکه‌های اجتماعی درعین حال که فضاهایی هستند که درآنها افراد دوستان جدیدی پیدا می‌کنند و یا دوستان قدیمی خود را در جریان تغییرات زندگی شان قرار می‌دهند، مكان‌هايي براي تبادل نظر هستند که در آنها جوانان عقاید و نظرات خود را با هم به اشتراک می‌گذارند.
این قابلیت که یک جوان بتواند با امثال خود در کشورهای دیگر جهان ارتباط برقرار كند باعث می‌شود تا این شبکه‌ها به مکانی تبدیل شوند که در آنها ايده‌هاي جدید معرفی مي‌شوند و مورد بحث قرار می‌گیرند.
شبكه‌هاي اجتماعي اینترنتی در دنيا
استفاده از خدمات شبكه‌هاي اجتماعي، روزبهروز محبوبيت بيشتري پيدا مي‌كند. هم‌اكنون سايت‌هاي شبكه‌هاي اجتماعي، بعد از پرتال‌‌هاي بزرگي مثل ياهو يا ام‌اس‌ان موتورهاي جستجو مثل گوگل، تبديل به پراستفاده‌ترين خدمت اينترنتي شده‌اند.
خيلي از نهادهاي مختلف جهاني و اينترنتي با اهداف گوناگون كه مهم‌ترين آنها تجاري و تبليغاتي است، دست به‌راه‌اندازي شبكه‌هاي اجتماعي زده يا درصدد خريد سهام مهم‌ترين شبكه‌هاي اجتماعي دنيا هستند؛ مثل رقابت اخير گوگل و مايكروسافت برسر سايت ماي‌اسپيس و فيس‌بوك.
در رقابت ماي‌اسپيس، پركاربرترين سايت شبكه اجتماعي دنيا گوگل و در رقابت برسر فيس‌بوك، مايكروسافت برنده‌شد. ضمن اينكه ياهو هم بعد از راه‌اندازي نه‌چندان موفق «360درجه»، به دنبال راه‌اندازي يك شبكه اجتماعي ديگر به‌اسم «مش» است .
ناسا هم براي جذب جوانان علاقمند به موضوعات هوافضا، یک شبکه اجتماعی را بر پایه استانداردهای نسل آینده وب و تنظیمات سایت خود راه اندازی کرد.
این شبکه اجتماعی جدید که ماي ناسا نام دارد، بخش‌های بسیار پیشرفته‌ای دارد که کاربران می‌توانند از طریق آنها تصاویر و تفکرات خود را درباره موضوعات فضايي با سایر کاربران به‌اشتراک بگذارند. ماي ناسا یک نمونه بسیار اصلی از شبكه‌هاي اجتماعی است و یک محیط مجازی را می‌سازد که در آن کاربران می‌توانند تمام موضوعات و مقولات مورد نظر و شخصی خود را جمع‌آوری کنند.
کاربران می توانند در این شبکه اجتماعی جدید برای خود وبلاگ درست کنند و از وبلاگ‌هایی نظیر وبلاگ یکی از مدیران ناسا که روایت بسیار شگفت‌انگیزی را از ماموریت‌های فضایی خود نقل کرده‌است، استفاده کنند.
شبكه‌هاي اجتماعي، به‌خصوص آن‌هايي كه كاربردهاي معمولي و غيرتجاري دارند، مكان‌هايي در دنياي مجازي هستند كه مردم خود را به‌طور خلاصه معرفي مي‌كنند و امكان برقراري ارتباط بين خود و همفكرانشان را در زمينه‌هاي مختلف مورد علاقه فراهم مي‌كنند. البته در بعضي از اين موارد مثل ماي‌ناسا سمت و سوي اصلي اين علايق (فضا) مشخص است.
به نظر مي‌رسد شبكه‌هاي اجتماعي در اينترنت، در آينده بيش از اين هم اهميت پيدا مي‌كند. اين شبكه‌ها هم‌اكنون هم روزبهروز محبوب‌تر مي‌شوند. با شبكه‌هاي اجتماعي، ديگر افراد براي پيداكردن همفكران خود در موارد گوناگون تنها نيستند؛ يك دوست آرژانتینی براي تحليل بازي‌هاي بوكاجونيورز، يك دوستسوئدي براي صحبت در مورد فناوري اطلاعات، يك دوست فرانسوي براي صحبت در مورد فيلم‌هاي سينماي مستقل يا يك دوست مصری براي بحث در مورد مسائل خاورميانه.
مسلما در دنياي حقيقى هيچ‌گاه افراد علاقه‌مند، موضوعات موردعلاقه خود را به اين گستردگى نمى‌يافتند. اين دليل و شايد دلايل مشابه اين، سرويس‌هاي شبكه‌هاي اجتماعي را به يكي از مهم‌ترين اركان اينترنت در دو، سه سال اخير تبديل كرده‌است.
شبكه‌هاي اجتماعي اینترنتی در ايران
حدود 4 سال پيش بود كه مفهوم شبكه‌هاي اجتماعي به‌طور گسترده با حضور اوركات در ميان كاربران ايراني رواج پيدا كرد و در مدت كوتاهي آن‌قدر سريع رشد كرد كه پس از برزيل و آمريكا، ايران سومين كشور حاضر در اوركات شد.
اما درهمان زمان شايعاتي هم رواج پيدا كرد كه نسبت به عضويت در اين انجمن هشدار دادند. مي‌گفتند كه گوگل (گرداننده اوركات) از اين طريق به اطلاعات شخصى، علايق و نظرات و ارتباطات خصوصى افراد دست پيدا مى‌كند و ممكن است اين كار باعث ازبين‌رفتن امنيت شخصى افراد شود.
چندی پیش دادگاهی در برزیل، از گوگل تقاضاي اجرای محدودیت‌هایی در سرویس اوركات كرد تا گروه‌هاي نژادپرستانه از اوركات حذف شوند. البته گوگل از اجرای اين تقاضا سرباز زده است.
گوگل اعلام كرده چون سرورهای گوگل كه مرتبط با اوركات هستند، در آمریكا قرار دارند، كلیه امور مربوط به آن مطابق قوانین آمریكا بوده و نمی‌توان قوانین برزیل یا سایر دولت‌ها را در آن دخیل كرد اما گروه‌های خاصی را كه بر خلاف قوانین داخلی اوركات بوده‌اند، شناسایی و بسته است.
هرچند كه ياهو 360 هنوز مورد استفاده قرارمي‌گيرد، اما كاربران ايراني به سراغ سايت‌هاي شبكه‌هاي اجتماعي كمتر معروف و حتي شبكه‌هاي اجتماعي ايراني مي‌روند.
با نگاهي به تعداد كاربران 24 شبكه اجتماعي پرطرفدار دنيا (جدول)، به آساني مي‌شود ميزان تاثيرگذاري اين شبكه‌ها را درك كرد. اين شبكه‌ها مجموعاً بيش از يك ميليارد كاربر دارند و اگرچه تعامل زيادي بين كاربران آنها هست، اما به‌هرحال رقم فوق‌العاده‌اي است.
فهرست پركاربرترين شبكه‌هاي اجتماعي با بيش از 10 ميليون كاربر تا دسامبر 2007
| نام | موضوع | کاربر |
|---|---|---|
| My Space | عمومي- آمريكاي شمالي | 290،000،000 |
| Face Book | عمومي-آمريكاي شمالي | 74،000،000 |
| Orkut | عمومي | 67،000،000 |
| HI5 | عمومي | 50،000،000 |
| Windows Live Space | عمومي / وبلاگ مايكروسافت | 40،000،000 |
| Classmates | همكلاسي‌هاي قديمي | 40،000،000 |
| bebo | عمومي / كشورهاي مشترك‌المنافع انگليس | 40،000،000 |
| Xanga | عمومي و وبلاگ | 40،000،000 |
| Flixster | فيلم‌هاي سينمايي | 36،000،000 |
| Tagged | عمومي | 30،000،000 |
| Netlog | عمومي | 28،000،000 |
| Reunion | دوستان قديمي و خانواده | 28،000،000 |
| Broadcaster | اشتراك‌گذاري كليپ | 26،000،000 |
| Friendster | عمومي | 26،000،000 |
| Cyworld | عمومي / كره‌اي‌ها | 21،000،000 |
| Friends Reunited | دوستان قديمي | 19،000،000 |
| تجارت | 16،000،000 | |
| Black Planet | عمومي / سياهان | 16،000،000 |
| imeem | موسيقي، عكس، ويديو | 16،000،000 |
| Plaxo | تجارت | 15،000،000 |
| Last.fm | موسيقي و كليپ | 15،000،000 |
| Fotolog | عكاسي | 13،000،000 |
| LiveJournal | وبلاگ | 13،000،000 |
| badoo | عمومي / اروپا | 12،000،000 |
«ياهو 360درجه» با تنها 4،700،000 كاربر، در بين شبكه‌هاي با كاربران بالاي 10ميليون ديده نمي‌شود.
آدرس‌های برخی شبکه های اجتماعی اینترنتی
در اینجا نشاني بعضی از سايت هايي که در زمینه ترکیب و ارتقاء ارتباطات اجتماعی موجود و همچنین تشکیل گروه های اجتماعی جدید هستند را مشاهده می كنيد. این سايت ها از جمله شبكه هايي هستند که با سرعت در اینترنت در حال رشد بوده و نشان دهنده پدیده ای غیر معمول به نام اعتبار روز افزون اجتماعی هستند.
myspace یک گروه اینترنتی است که در آن شما می توانید با دیگر دوستان رفقای خود آشنا شده و در عین حال فضایی اختصاصی را در اختیارتان قرار می دهد تا در آن عکسها، ژورنال ها و سلایق خود را با شبکه ای در حال گسترش از رفقای مشترک خود به اشتراک بگذارید.
facebook فهرست راهنمای اجتماعی که به افراد اجازه می دهد تا اطلاعات خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. این آدرس همچنین به افراد کمک می کند تا به آن بخش از اطلاعات که بیشترین ارتباط با فرد را داراست، دسترسی داشته باشند.
در سايت craigslist شما مي‌توانيد به مواردي از قبيل؛ بازارها، طبقه‌بندي انجمن‌هاي محلی، كاريابي، مسكن، لوازم و خدمات، آگهی، فعالیت‌های اجتماعی، دوستيابي، مشاوره و اطلاعات اجتماعي و بسیاری از اطلاعات دیگر را بدست آورید.
wikipedia بزرگترین دایره المعارف مرجع در اینترنت است، ويكي پديا دایره المعارف رايگان و بصورت اشتراکی توسط مردم سرتاسر جهان نوشته می‌شود.
dailykos فضای اینترنتی آزادی خواهانه جهت تفسیرهای سیاسی و به تحرک وا داشتن آراء و عقاید و townhall فضای اینترنتی محافظه کارانه جهت تفسیرهای سیاسی و به تحرک وا داشتن آراء و عقاید است.
سايت ourstory نيز این امکان را فراهم می سازد تا افراد بتوانند داستان ها و خاطرات خود را نگهداري و با هم به اشتراک بگذارند و همچنین روابط بین خود را از راه یادآوری، نوشتن و به اشتراک گذاشتن خاطرات مهم، توسعه دهند.
